Bệnh ilt là bệnh truyền nhiễm phổ biến ở gà, tốc độ lây lan nhanh và có thể gây thiệt hại lớn cho bà con nếu không xử lý kịp thời. Trong bài viết này Trại gà chọi sẽ giúp bà con trang bị kiến thức về bệnh ilt trên gà, cách nhận biết, xử lý, điều trị khi đàn gà mắc bệnh.
Nội Dung
Tác nhân gây bệnh ilt trên gà
Bệnh ilt (Infectious Laryngotracheitis) còn gọi là bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm thường gặp ở gà nuôi và các loại gia cầm khác như: chim, ngỗng,… Gà có thể mắc bệnh ilt từ khi 20 ngày tuổi đến 1 năm tuổi, nghiêm trọng nhất là khi gà 3 – 5 tháng tuổi. Tác nhân gây bệnh là do virus nhóm Herpes gây ra.
Đặc điểm của virus herpes gây bệnh ilt
Virus herpes gây bệnh ilt có khả năng xâm nhập dễ dàng vào vật chủ, cư trú ở niêm mạc đường hô hấp trên gây viêm khí quản, thanh quản. Kết quả khiến gà bị khò khè, khó thở, chảy dịch mũi, dịch mắt. Nặng hơn khi dịch viêm do virus gây ra đông đặc trong khí quản khiến gà chết vì không thở được.
Virus herpes có khả năng phát triển rất nhanh trong cơ thể gà, có thể tồn tại nhiều ngày trong phân gà, mô nhiễm bệnh. Tuy nhiên trong môi trường ngoài virus ilt bị tiêu diệt rất nhanh.
Con đường lây nhiễm bệnh ilt
Gà có thể nhiễm bệnh ilt quanh năm, tái phát liên tục nếu xử lý dịch không tốt nhưng phát triển mạnh nhất vào điều kiện thời tiết nóng ẩm. Con đường lây nhiễm bệnh ilt chủ yếu qua đường hô hấp như:
- Lây nhiễm từ gà bệnh qua gà lành do hít thở chung bầu không khí.
- Lây nhiễm từ dịch gà bệnh qua dụng cụ chăn nuôi hoặc vật chủ trung gian như chuột, muỗi, chim, người,…
Dấu hiệu để nhận biết bệnh ilt trên gà
Gà bắt đầu xuất hiện dấu hiệu mắc bệnh sau khi nhiễm virus từ gà bệnh từ 6 – 12 ngày. Bà con có thể phát hiện sớm một số con trong đàn có biểu hiện sớm, sau đó lan rộng ra cả đàn.
Dấu hiệu nhận biết chung
Dấu hiệu nhận biết đàn gà nhiễm bệnh ilt như sau:
- Gà gặp tình trạng khó thở, thở khò khè khiến gà kéo dài cổ để cố thở.
- Chảy nước mắt, nước mũi, gà kêu thanh đục, xao xác.
- Da màu xanh tím do thiếu oxy.
- Để giảm tỷ lệ đẻ từ 10 – 14%.
- Hai mắt gà có thể dính lại, kiểm tra thấy do dịch viêm kết mạc.
- Tỷ lệ gà chết từ 10- 50% do nghẹt thở, cơ thể tím tái.
- Quan sát thấy có vết máu trong chuồng, lồng, tường nuôi và cả trên mỏ gà.
Ổ dịch bệnh ilt trên gà thường kéo dài khoảng 2 tuần bắt đầu từ khi gà có triệu chứng hô hấp cho đến khi khỏi bệnh. Sau khỏi bệnh gà có thể tái lại bất cứ lúc nào nếu bà con không xử lý kiểm soát dịch tốt.
Dấu hiệu thể cấp tính
Đàn gà nhiễm bệnh ilt thể cấp tính có tỷ lệ gà chết cao nhất, diễn biến bệnh nhanh, khả năng lây nhiễm cao. Dấu hiệu bệnh ilt trên gà thể cấp tính như sau:
- Nhiều con trong đàn xuất hiện dấu hiệu thở khó, xù lông, gà rướn dài cổ để cố hít khí, ngáp, hắt hơi, ủ rũ, buồn ngủ.
- Da, mào tích gà màu xanh tím do thiếu oxy.
- Gà có biểu hiện viêm mũi, viêm mí mắt, chảy nhiều dịch mũi mắt.
- Một số con gà chết đột tử, tỷ lệ gà chết trong đàn cao có thể lên tới 50- 70%.
Dấu hiệu thể dưới cấp
Tỷ lệ chết nếu đàn gà nhiễm bệnh ilt thể dưới cấp thấp hơn thể cấp tính, chỉ khoảng 20% nhưng bệnh kéo dài. Các dấu hiệu bệnh ilt thể dưới cấp trên đàn gà như sau:
- Ho ngạt từng cơn.
- Viêm mũi, viêm mắt, viêm xoang má khiến gà bị phù đầu, chảy nhiều nước mắt nước mũi.
- Gà ăn kém, tỷ lệ ốm khoảng 50% tổng số con trong đàn.
Xử lý đàn gà nhiễm bệnh ilt thể dưới cấp không tốt sau 2 – 3 tuần gà sẽ chuyển sang thể mãn tính.
Dấu hiệu thể mãn tính
Bệnh ilt trên gà thể mãn tính ít triệu chứng hơn, tỷ lệ chết cũng thấp hơn nhưng bệnh kéo dài, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất nuôi. Cụ thể như sau:
- Triệu chứng ho thở ngạt tần số thấp.
- Tỷ lệ chết khoảng 5%.
- Tỷ lệ đẻ giảm nhẹ.
- Bệnh kéo dài khoảng vài tháng.
Dấu hiệu thể mắt
Gà 20 – 40 ngày tuổi mắc bệnh ilt thường biểu hiện ở thể mắt với các dấu hiệu sau:
- Bị viêm một hoặc hai bên mắt.
- Gà sợ ánh sáng nên thường tập trung những những chỗ tối, ít ánh sáng để nằm.
- Chảy nhiều nước mắt.
- Hai mí mắt bị viêm dính lại với nhau, nặng hơn dẫn đến mù mắt hoàn toàn.
- Một hoặc cả hai bên đầu sưng to.
Dấu hiệu thể ẩn bệnh
Ở thể ẩn bệnh gà mang mầm bệnh ilt nhưng không có dấu hiệu rõ rệt. Tuy nhiên vẫn có thể lây nhiễm cho đàn gà mới nhập vào hoặc phát triển bệnh khi gặp điều kiện thuận lợi.
Hướng dẫn phòng và điều trị bệnh ilt trên gà
Hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị cho gà nhiễm bệnh ilt nên việc phòng ngừa chủ động vẫn được ưu tiên hơn cả.
Phòng bệnh ilt trên gà
Cách phòng bệnh ilt hiệu quả nhất là tiêm vắc xin kết hợp với chăn nuôi an toàn, vệ sinh chuồng trại tốt.
- Tiêm vắc xin phòng bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (vắc xin IB) cho gà đủ 3 mũi (khi 5 ngày tuổi, khi 21 ngày tuổi và khi 70 ngày tuổi), đặc biệt là các vùng hoặc chuồng nuôi đã có dịch trước đó.
- Thực hiện việc vệ sinh, khử trùng sạch sẽ chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi thường xuyên.
- Cách ly nghiêm ngặt, hạn chế tối đa việc người lạ, động vật nuôi lạ ra vào trại chăn nuôi.
- Chỉ mua gà giống ở các trại giống uy tín, cách ly đàn gà mới nhập và theo dõi cẩn thận tình trạng sức khỏe trước khi đưa vào chuồng nuôi.
- Đảm bảo thức ăn, nước uống cho gà sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh an toàn sinh học.
- Xây dựng hố sát trùng ở cổng trại và cuối mỗi dãy chuồng nuôi.
Cách ly và điều trị khi đàn gà nhiễm ilt
Ngay khi phát hiện gà có dấu hiệu mắc bệnh ilt, cần cách ly đàn gà ngay lập tức để tránh lây nhiễm sang các dãy chuồng khác và có chế độ chăm sóc điều trị đặc biệt. Gà mới nhiễm bệnh thường có sức khỏe còn khá tốt, cần dùng ngay vắc xin tăng cường sức đề kháng. Khi đàn gà có dấu hiệu khó thở, thở yếu, cần bổ sung thêm thuốc long đờm Bromhexine kết hợp với vắc xin tăng sức đề kháng.
Liên tục trộn thuốc bổ, vitamin tăng sức đề kháng vào thức ăn, nước uống cho gà bệnh. Những con gà nhiễm ilt nặng, có nguy cơ chết thì dùng thuốc kháng sinh điều trị bệnh hô hấp như Tylosin, Oxytetracycline, Doxy, Enrofloxacin,…
Đến khi dịch ilt ở gà kết thúc, đàn gà khỏe mạnh thì vẫn cần thực hiện cách ly, vệ sinh và sát khuẩn đầy đủ khu vực chăn nuôi. Mầm bệnh vẫn có thể tồn tại nhưng chưa phát bệnh hoặc ở thể ẩn ngoài môi trường, nguy cơ gây tái nhiễm bất cứ lúc nào. Do vậy bà con cần cẩn thận trong việc cách ly, theo dõi và xử lý nhanh khi gà có dấu hiệu nhiễm bệnh trở lại.
Trên đây Trại gà chọi đã chia sẻ đến bà con những kiến thức về bệnh ilt trên gà. Hy vọng sẽ giúp bà con chăn nuôi hiệu quả, ngăn ngừa và giảm thiểu thiệt hại nếu đàn gà không may nhiễm bệnh.
